فضائل زیارت عاشورا
در مورد زیارت عاشورا و فضایل آن کمی توضیح دهید؟
مقدمه:واژه ی‌زیارت در معانی زیر استعمال شده است:
1. دیدار کردن شخص بزرگ و محترم.
2. به مشاهد متبرک و بقعه‌ها رفتن.
3. دعایی که به عنوان تشرف باطنی برای امام‌ها، امام‌زاده‌ها، و اولیاء می خوانند.(1)
معنای اوّل مفهوم وسیعی دارد و دیدار هر شخص محترم و بزرگی را در هر مجموعه‌ای (و لو کوچک) شامل می‌شود و ارتباط چندانی با بحث ما ندارد. بنابراین محور بحث ما معنای دوّم و سوّم واژه ی زیارت است.
مقصود از معنای دوّم رفتن به مشاهد معصومان ـ علیهم السّلام ـ و عرض ادب به محضر آنان از نزدیک با شرایط ویژه و خواندن زیارت‌های گوناگون در اوقات مخصوصه و زیارات مطلقه (در هر زمانی) است و شرح آن مناسب این نوشته نیست.
معنای سوّم این کلمه، زیارت آن بزرگواران از راه دور با اشاره به زیارت و سلام(2) به همان کیفیتی که از نزدیک زیارت می‌کنندمی باشد. بعضی از بزرگان نیز به این معنا اشاراتی دارند.
زیارت عاشورا:
زیارت عاشورای امام حسین ـ علیه السّلام ـ که هدیه‌ای از حضرت باقر العلوم ـ علیه السّلام ـ به شیعیان است، نیز به هر دو صورت (نزدیک و دور) ممکن است، روایات در این باره زیاد است و تنها به بیان دو نمونه از آنها اکتفا می‌شود:
1. صالح بن عقبه از پدرش عقبه نقل کرده که حضرت باقر ـ علیه السّلام ـ فرمود: کسی که امام حسین ـ علیه السّلام ـ را در روز عاشورا از نزدیک با چشم گریان زیارت کند خداوند متعال در قیامت، ثواب دو هزار حج و دو هزار عمره و دو هزار بار شرکت در جهاد به او می‌دهد، آن هم حج و عمره و جهادی که همراه پیامبر و ائمه ـ صلوات الله علیم اجمعین ـ باشد.
عقبه عرض کرد: فدایت شوم، کسی که نتواند در روز عاشورا کربلا باشد، وظیفه‌اش چیست؟
حضرت فرمود: چنین شخصی پیش از ظهر روز عاشورا بر پشت بام در یک مکان مرتفع برود و به آن حضرت با سلام اشاره کرده بر قاتلان آن حضرت بسیار نفرین کند، آن گاه دو رکعت نماز به جای آورد و بر امام حسین ـ علیه السّلام ـ ندبه و گریه کندو اهل خانه را به گریه بر آن حضرت سفارش کند و اهل خانه این مصیبت را به یکدیگر تسلیت بگویند، اگر چنین عمل کردند من همه ثواب‌ها را برای آنها ضمانت می‌کنم.(3)
2. علقمة حضرمی به امام باقر ـ علیه السّلام ـ عرض کرد: دعا و زیارتی را برای روز عاشورا به من تعلیم دهید که بتوانم از دور و نزدیک به امام حسین ـ علیه السّلام ـ عرض ادب کنم.
امام باقر ـ علیه السّلام ـ فرمود: بعد از اقامه ی دو رکعت نماز و اشاره به سلام و گفتن تکبیر، بگو این قول را (متن زیارت عاشورا)، این دعا و زیارت همان است که فرشتگان زائر امام حسین ـ علیه السّلام ـ این گونه دعا می‌کنند و خداوند می‌نویسد برای تو صد هزار درجه، و در ثواب همانند شهیدان، همراه آن حضرت خواهی بود و در درجات آنان شریک خواهی شد و تو را نمی‌شناسند مگر در میان شهیدان در رکاب آن حضرت و نیز ثواب زیارت همه پیامبران و ثواب زیارت همه زائران امام حسین ـ علیه السّلام ـ از روز شهادت آن حضرت برای تو منظور می‌شود. آن گاه امام ـ علیه السّلام ـ متن زیارت را بیان فرمود.(4)
در پایان زیارت، علقمه از امام باقر ـ علیه السّلام ـ نقل کرده است که فرمود: اگر بتوانی هر روز امام حسین ـ علیه السّلام ـ را به این کیفیت از خانه‌ات زیارت کنی، چنین کن که همه این پاداش‌ها برای تو خواهد بود.(5)
نتیجه:
زیارت عاشورا هدیه‌ای است از امام باقر ـ علیه السّلام ـ به شیعیان که پاداش فراوانی برای آن منظور شده است و به هر دو نحو زیارت کردن (یعنی از نزدیک و از راه دور) می توان آن را انجام داد.
پی نوشت:
1. فرهنگ فارسی معین، واژه زیارت.
2. احتمالاً مقصود از اشاره به سلام که در برخی از روایات آمده توجه به معصومان ـ علیهم السّلام ـ باشد، یعنی زائر از آغاز تا پایان زیارت متوجه معصوم ـ علیه السّلام ـ باشد به یکی از دو صورت یا این که رو به قبر یا به قبله نماید.
3. ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، مؤسسه نشر الفقاهه، چاپ اوّل، 1417 هـ .ق ، صص 325 ـ 326. طوسی، محمد بن الحسن، مصباح المتهجد، بیروت، مؤسسه فقه الشیعه، ص 773.
4. ابن طاووس، سید علی بن موسی، مصباح الزائر. قم، مؤسسه آل البیت ـ علیهم السّلام ـ لاحیاء التراث، چاپ اوّل، 1417 هـ .ق ، ص 14. ابن قولویه، همان، صص 327 ـ 328. طوسی، همان، ص 773.
5. ابن قولویه، همان، صص 332 ـ 333. ابن طاووس، همان، صص 271 ـ 272. طوسی، همان، صص 776 ـ 777.
