بصیرت امام چگونه بود؟؟ 2

 بصیرت امام

 امام علی علیه السلام در خطبه های متعدد خود را به عنوان »کانون روشنگری و هدایت« و »معدن بصیرت و معرفت افزائی« و »عامل شبهه زدایی« و »روشن دلی بینا« معرفی می کند که نمونه های از آن را بیان می کنیم.

 در خصوص نقش بصیرت دهی خود در تحولات اجتماعی می فرماید:

 بِنَا اهْتَدَیتُمْ فِی الظَّلْمَاءِ(همان، ص 51، خطبه 4)

 شما مردم به وسیله ما، از تاریکی های جهالت نجات یافته و هدایت شدید.

 بِنَا یسْتَعْطَی الْهُدَی وَ یسْتَجْلَی الْعَمَی(همان، ص 201، خطبه 144)

 بوسیله ما راه هدایت آشکار می شود، و روشنی دل های کور را از ما می جویند.

 آن حضرت بینش سیاسی خود را در مقابل دسیسه های مردم بصره این گونه بیان می کند:

 من همواره منتظر سرانجام حیله گری شما مردم بصره بودم، و نشانه های فریب خوردگی را در شما می نگریستم. تظاهر به دینداری شما، پرده ای میان ما کشید ولی من با صفای باطن درون شما را می خواندم.(همان، ص 51، خطبه 4)

 حضرت قیام خود را برای بصیرت دهی و تحیرزدائی چنین بیان می کند:

 من برای وا داشتن شما به راه های حق، که در میان جادّه های گمراه کننده بودید، به پاخاستم در حالی که سرگردان بودید و راهنمایی نداشتید.(همان، ص 51، خطبه 4)

 امام علیه السلام تحلیل سیاسی خود را در خصوص تبیین صحنه سیاسی جامعه پس از قتل عثمان در زمانی که مردم هجوم آوردند تا با امام بیعت کنند این گونه بیان می کند:

 مرا واگذارید و دیگری را به دست آرید، زیرا ما به استقبال حوادث و اموری می رویم که رنگارنگ و فتنه آمیز است، و چهره های گوناگون دارد و دل ها بر این بیعت ثابت و عقل ها بر این پیمان استوار نمی ماند، چهره افق حقیقت را (در دوران خلافت سه خلیفه) ابرهای تیره فساد گرفته، و راه مستقیم حق ناشناخته ماند.(همان، ص 136، خطبه 92)

 بر اساس نقل برخی از مورّخان پس از فتنه نهروان بصیرت خود را در کور کردن فتنه اینگونه توضیح می دهد:

 ای مردم! من بودم که چشم فتنه را کندم، و جز من هیچ کس جرأت چنین کاری را نداشت، آنگاه که امواج سیاهی ها بالا گرفت و به آخرین درجه شدّت خود رسید. پس از من بپرسید پیش از آن که مرا نیابید.(همان، ص 137، خطبه 93)

 آن حضرت در مقایسه خود با طلحه و زبیر در موضوع بصیرت داشتن می فرماید:

 همانا آگاهی و حقیقت بینی، با من همراه است، نه حق را از خود پوشیده داشته ام و نه بر من پوشیده بود، همانا ناکثین (اصحاب جمل) گروهی سرکش و ستمگرند، خشم و کینه، و زهر عقرب، و شبهاتی چون شب ظلمانی در دلهایشان وجود دارد.(همان، ص 194)

 و در خطبه 148 امام با بصیرتی عمیق و روشن بینی دقیقی اندیشه های پنهان طلحه و زبیر را افشا می کند:

 هر کدام از آنها (طلحه و زبیر)، امیدوار است که حکومت را به دست آورد، و دیده به آن دوخته و رفیق خود را به حساب نمی آورد. آن دو، نه رشته ای الهی را چنگ زدند و نه با وسیله ای به خدا روی آوردند. هر کدام بار کینه رفیق خود را بر دوش می کشد، که به زودی پرده از روی آن کنار خواهد رفت. به خدا سوگند! اگر به آنچه می خواهند برسند، این جان آن را می گیرد و آن، این را از پای در می آورد.(همان، ص 206، خطبه 148)

 و در زمان مقابله و مواجهه با اصحاب جمل بصیرت و روشن بینی خود را این گونه تبیین می فرماید:

 آگاه باشید که شیطان »سران شورش جمل یا شیطان واقعی« حزب خود را جمع کرده، و سواره و پیاده های لشکر خود را فراخوانده است! امّا من بصیرت لازم به امور را دارم، نه حق را پوشیده داشتم، و نه حق بر من پوشیده ماند. سوگند به خدا، گردابی برای آنان به وجود آورم که جز من کسی نتواند آن را چاره سازد، آنها که در آن غرق شوند، هرگز نتوانند بیرون آیند، و آنان که بگریزند، خیال بازگشت نکنند.(همان، ص 54، خطبه 10)