بررسی شهادت قاسم بن حسن علیه السلام در منابع تاریخی و متون تعزیه

یکی از مهمترین و ملموس ترین ابعاد واقعه عاشورا بعد سوگوارانه این حادثه از جمله، تکیه بر حضور و نقش برخی نوجوانان حاضر در کربلا مانند قاسم بن حسن (ع) است. حضور پررنگ عنصر عاطفه در گزارش واقعه کربلا مخصوصا در بخشی که مربوط به کودکان و نوجوانان است، جلو ههای متفاوتی از این رویداد را باعث شده است. این تفاوت در مواردی به حدی است که گاه شکاف عمیقی میان واقعیت تاریخی و فهم مردمی ایجاد می کند. در این مقاله، ضمن تحلیل متون تعزیه و با رویکردی تطبیقی، شهادت قاسم بن حسن (ع) در منابع تاریخی تا ( قرن پنجم) با متون تعزیه پس از انقلاب اسلامی، مطابقت داده شده است. نتایج این مطالعه مشخص کرد که میان گزارش تاریخی و متون تعزیه تفاو تهای عمده ای وجود دارد که می تواند بر شناخت و درک عمومی نسبت به وقایع، اثری در خور تامل داشته باشد.

تحلیل و بررسی قیام امام حسین (ع) به مثابه نزاع گفتمانی علویان و امویان

اعتراض فرزند کوچک امام علی (ع) به نحوه گردش نخبگانی در حکومت امویان که منجر به نبرد خونین نینوای سال 61 ه.ق شد، مهمترین واقعه معنابخش جنبش های سیاسی در میان شیعیان و ایرانیان معاصر بوده است. این مساله موجب شده تا اندیشمندان و تحلیل گران از زوایای مختلف به بررسی و تحلیل آن همت گمارند. مقاله حاضر نیز با توجه اهمیت قیام امام سوم شیعیان با استفاده از نظریه گفتمانی لاکلا و موفه، این واقعه را از دریچه ای نو بررسی کرده و در آخر نتیجه گرفته که یکی از دلایل مهم ماندگاری و اثرگذاری این قیام در میان مسلمانان وجوه پررنگ زبانی و گفتمانی آن است که این واقعه را از بیش از هزار سال قبل تا به امروز زنده و پویا نگه داشته است.

امام صادق (ع) ‌‌‌‌‌‌و الگوی رفتاری یک مسلمان

توصیه امام صادق علیه ‌السلام ‌‌‌‌‌‌به پیروان خود، رعایت تقوی و نیکی و احسان کردن به جسم و جان خود است. این الگوی روابط که از سوی امام صادق علیه ‌السلام ‌‌‌‌‌‌مطرح شده است، برای هر مسلمان دیگر هم می-تواند مورد پیروی قرار گیرد. در جهانی که خلأهای معرفتی و عاطفی متأثر از سیطره مدرنیته روز به روز آشکارتر شده و همه انسان های فرهیخه به دنبال الگویی جایگزین هستند، این الگو اگر به خوبی و به درستی به مردم جهان معرفی شود، از ظرفیت و جاذبه کافی برای جلب همگان برخوردار است. انکار نباید کرد که این الگو نیازمند تبیین بیشتر و همراه با ذکر مصادیق است تا پیروی از آن آسان شود.

هفت نکته قرآنی در سیره اولین زن مسلمان حضرت خدیجه (سلام الله علیها)

مقدمه:

خداوند در کنار هر مرد بزرگ از یک زن بزرگ نیز یاد می کند. حضرت خدیجه(سلام الله علیها) دختر خویلد بن اسد بن عبدالعزّی بن قصّی، بانویی خردمند و دور اندیش و والاگهر بود[1] که از لحاظ نسب و شرف و موقعیت اجتماعی و خانوادگی جایگاه بسیار ممتازی در میان زنان جزیرة العرب و قریش داشت.[2] مادر حضرت خدیجه(سلام الله علیها) فاطمه بنت زاید از اشراف زنان قریش و در عصر جاهلیت معروف به (طاهره) بوده است.[3]

سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله در رمضان

پیامبر در مورد عبادت ها و تلاوت قرآن در ماه رمضان عنایت ویژه ای داشت و می فرمود:

«لِکلِّ شَی ءٍ رَبیعٌ وَرَبیعُ الْقُرآنِ شَهْرُ رَمَضان؛»^[1]

هر چیزی بهاری دارد و بهار قرآن ماه مبارک رمضان است.

همچنین آن حضرت می فرمود:

«مَنْ تَلافیهِ آیةً مِنَ الْقُرآنِ کانَ لَهُ اجْرُ مَنْ خَتَمَ الْقُرآنَ فی غَیرِهِ مِنَ الشُّهُورِ؛»^[2]

هرکس در این ماه فقط یک آیه از قرآن بخواند، پاداش کسی را دارد که در سایر ماه ها قرآن را ختم کرده باشد.

قطره ای از دریای فضایل حضرت خدیجه (علیها السلام)

                                            

بی شک نایل شدن به مقامات و مراتب والا و کسب فضایل و عنایات ویژة الهی و مشمول الطاف و رحمت خدا گردیدن، نمی تواند بی دلیل، اتفاقی و یکبارگی باشد، بلکه به طور قطع، باید عنایت و جذبة حق تعالی را هم داشته باشد. حضرت خدیجه(س) نیز از آن دست انسانها است که عنایات الهی شاملش گردیده و تا آنجا پیش رفته است که خداوند بر او سلام ویژه می فرستد! در روایت آمده است که جبرئیل نزد پیامبرخدا(ص) آمد و گفت: ازجانب پروردگار به خدیجه سلام برسان. حضرت فرمود: ای خدیجه، این جبرئیل است که از طرف پروردگارت سلام می رساند

زندگی نامه امام هادی (ع)

امام ابو الحسن علی النقی هادی(ع)در روز سه شنبه یا جمعه پانزدهم ذی حجه و به قولی دوم یا پنجم رجب سال 212هجری و یا به نقلی سال 214، در اطراف مدینه، در محلی به نام حریا یا صریا به دنیا آمد. پدر بزرگوارشان پیشوای نهم امام جواد(ع)و مادرش بانوی گرامی سمانه، بانویی با فضیلت و با تقوا بود. مشهورین القاب آن حضرت«نقی و هادی»است.[1] القاب دیگر آن حضرت عبارتند از: نجیب، مرتضی، عالم، فقیه، امین، مؤمن، طیب، متوکل، و عسکری.[2]

روایت امام صادق (ع) از سیره امام باقر (ع)

یکی از واژه هایی که در فرهنگ اسلامی کاربرد فراوانی دارد، واژه «سیره» است. سیره از منظر واژه شناسان و پژوهشگران حوزه دین، نوع رفتار و کردار یک شخصیت برجسته همچون پیامبر اعظم و اهل بیت عصمت و طهارت(ع) است. شناخت سیره معصومان، اهمیت به سزایی دارد و یکی از منابع شناخت معارف دین اسلام است. روشن است که عنوان «سیره» بیشتر معطوف به روش عملی است، اما در این مقاله به سخنانی که امام باقر(ع) بارها بر زبان جاری می فرمود نیز پرداخته می شود. اگر «سخن» را بخشی از «عمل» انسان بدانیم، آن را نیز می توان در مفهوم «سیره» جای داد.

سبک زندگی حضرت زهرا سلام الله علیها

پیامبر (ص) فاطمه (س) را برترین زن در دو عالم معرفی کرده و خشم و خشنودی او را خشم و خشنودی خداوند دانسته است. تسبیحات حضرت زهرا (س) ذکری است که پیامبر (ص) به فاطمه آموخت و مصحف فاطمه (س) کتابی است شامل سخنانی که فرشته الهی به فاطمه الهام کرده و امیرالمومنین (ع) آن‌ها را نوشته است. این صحیفه بنابر روایات، در دست امامان بوده و هم‌اکنون در دست امام زمان (عج) است. به این دلیل است که حضرت زهرا در میان چهارده معصوم (ع) است.

شیوه های مقابله با جنگ روانی در سیره حضرت زهرا (س)

یکی از روش های تسلط بر افکار و اندیشۀ مردم، جنگ روانی است که تاثیرآن به مراتب از جنگ های نظامی بیشتر است و از کارآمدترین و پویاترین نوع نبرد به شمار می رود. در طول تاریخ همواره این تکنیک میان جبهه های مختلف حق و باطل استفاده شده است. در تاریخ اسلام نیز نمونه های متعددی می توان یافت؛ از جمله اینکه پس از رحلت پیامبر (ص) هجمه های روانی و تبلیغاتی بسیاری در مدینه شکل گرفت و رهبران جبهۀ مخالف از این شیوه جنگی استفادۀ وسیع و پیچیده کردند و در مقابل حضرت زهرا (س) مبتکر بهترین تکنیک های ضد جنگ روانی عصر خود بودند که با در نظر گرفتن دو بعد منطق و احساس از ابزارهای گوناگون برای روشن کردن اذهان و ایجاد بصیرت مردم بهره بردند. در این مقاله سعی شده به روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد روایی- تاریخی، استراتژی جنگ روانی حضرت زهرا (س) به عنوان آغازگر دفاع از ولایت در مواجهه با جنگ نرم مخالفان حریم ولایت بازشناسی شود و این نتیجه حاصل آمده است که حضرت شیوه های ضد جنگ مثل روشنگری، افشاگری، تحریک عواطف، تشجیع و... را به کار گرفتند و لحظه ای در دفاع از امامت فرو نگذاشتند. از این رو، تحلیل سیرۀ حضرت در برخورد با جنگ روانی و تبلیغاتی معاندان می تواند الگویی عملی برای استفاده و به کارگیری در عصر حاضر باشد.